Truyện cổ tích Thạch Sanh đã bị “biến tướng” quá thô lậu, ghê rợn
Dân trí Nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ dùng từ “ghê rợn”, “thô lậu” cho vụ việc “Thạch Sanh chém trăn tinh phọt óc chết tươi”. Sau hàng loạt những vụ việc ầm ĩ liên quan đến sách truyện dành cho thiếu nhi, nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ đã bày tỏ quan điểm…
Trước đây, đã có lần
người ta tranh cãi về kết thúc của truyện cổ tích Tấm Cám, rằng- cái kết cô Tấm
làm mắm cô Cám và gửi cho mẹ cô Cám như trong bản gốc là quá dã man, không nhân
văn, và nên cắt bỏ cho hợp với văn hóa của ngày hôm nay. Theo quan điểm của
chị, việc sửa lại truyện cổ tích cho phù hợp với thời hiện đại là nên hay không
nên?
Việc thêm hay bớt, biên tập lại những câu chuyện cổ tích
hoàn toàn nên làm nếu điều đó đưa đến cho trẻ em một thế giới nhân văn trong
sáng, ấm áp tình người và những thần tượng. Ví dụ việc sửa lại truyện Tấm cám
là đúng. Nhưng thêm mới những tình tiết ghê rợn và thô lậu như truyện Thạch
Sanh thì không. Điều này hoàn toàn phụ
thuộc vào cái tâm của người làm sách.
"Thậm
chí con trẻ thuộc làu làu những câu chuyện đó nhưng vẫn muốn nghe lại, người
lớn chả may kể sót là bị nhắc nhở ngay, đủ thấy sự ám ảnh của thế giới với
những nhân vật huyền thoại, những bài học quý với các con lớn lao đẹp đẽ thế
nào"
Câu truyện Thạch Sanh
trong cuốn Truyện cổ tích VN mới tái bản của NXB Kim Đồng vừa gây xôn xao dư
luận với những phần thêm thắt chuyện mẹ Thạch Sanh nhường quần cho con trước
khi tắt thở và truyện trăn tinh bị chém “ phọt óc chết tươi”... Quan điểm của
chị về những đoạn thêm thắt, "chế biến" này?
Trong mỗi gia đình, thường là ông bà, cha mẹ và cô dì chú
bác luôn đọc và kể đi kể lại cho các con, cháu những câu chuyện cổ tích. Thậm
chí con trẻ thuộc làu làu những câu chuyện đó nhưng vẫn muốn nghe lại, người
lớn chả may kể sót là bị nhắc nhở ngay, đủ thấy sự ám ảnh của thế giới với
những nhân vật huyền thoại, những bài học quý với các con lớn lao đẹp đẽ thế
nào.
Thử hình dung ra một
ông bố kể cho đứa con 5 tuổi đến đoạn Thạch Sanh chém phọt óc trăn tinh, con sẽ tròn mắt và hỏi: phọt óc là
thế nào? Người bố có dám trợn mắt hung hãn mô tả cụ thể cái sự phọt óc đấy hay không? Hay là
đoạn bà mẹ phải cởi nốt cái quần duy nhất trên người, ông bố sẽ minh họa kiểu
gì? Tôi nghĩ, người lớn khi đọc đến những đoạn man rợ và thô lậu đó sẽ lướt qua
và tùy vào sự tưởng tượng của từng người mà biến báo đi. Nhưng chỉ là với những
em chưa biết chữ. Với những em tự đọc được thì sao nhỉ?
Việc thêm thắt biến tướng này là không thể chấp nhận. Và
quay lại vấn đề, mỗi gia đình hãy tự bảo vệ thế giới trong sáng nhân bản của
con cháu mình trước những sản phẩm độc hại về tinh thần ngày càng phát triển,
biến tướng không ngừng tiếp cận các con dưới mọi hình thức.
"Và
quay lại vấn đề, mỗi gia đình hãy tự bảo vệ thế giới trong sáng nhân bản của
con cháu mình trước những sản phẩm độc hại về tinh thần ngày càng phát triển,
biến tướng không ngừng tiếp cận các con dưới mọi hình thức"
Truyện cổ tích nằm
trong dòng Văn học dân gian đã từng là chủ điểm gây tranh cãi rất nhiều lần khi
tái bản. Hầu hết các truyện dân gian được tái bản đều đã được "pha
chế", "thêm thắt" rất lạ lẫm. Văn học dân gian với đặc trưng là
văn học truyền miệng, là sản phẩm của cộng đồng... Liệu, có phải vì thế, mà
những "biến thể" của nó dù ở dạng nào, (dã man hay nhân văn) cũng đều
được chấp nhận không, theo chị?
Tôi đồng ý với việc thời gian trôi đi, những câu chuyện được
thêm bớt tùy theo trí tưởng tượng, sự hóm hỉnh của người kể. Tuy nhiên, cái gì
cũng có giới hạn với những ranh giới không được bước qua. Người kể có thể tung
hứng thêm bớt, nhưng người biên tập phải giữ nguyên tắc là với các em, ở độ
tuổi luôn tin những câu chuyện cổ tích là thật, là gần và có những thời điểm
các em sống cùng những nhân vật, không gian thời gian đó.
Gần như những cô bé đểu ước hay nghĩ mình công chúa, yêu màu
hồng của những chiếc nơ, đôi giày, cái mũ.
Các cậu bé thấy mình có sức mạnh của hoàng tử, với những hành động dũng
cảm… Một thế giới thực, ảo với con trẻ khi chúng bắt đầu nhận biết thế giới
phải mang tính nhân văn, nhân bản, trong sáng. Đấy là nguyên tắc. Có thể có
những câu chuyện về nối thống khổ, về những thân phận kém may mắn, nhưng tuyệt
đối không lệch lạc đi quá giới hạn như những ví dụ trên.
Liên quan đến việc tái bản truyện cổ tích, có ý kiến cho rằng, truyện cổ tích (thuộc văn học dân gian) có quyền được thêm thắt, có quyền có các dị bản khác nhau. Theo bạn:
Dị bản phải tôn trọng sự trong sáng của thế giới trẻ thơ
Đã là dị bản sẽ không thể kiểm soát được nội dung
Dị bản sao cũng được, độc giả nhỏ tuổi sẽ tự biết chắt lọc nội dung