Truyện Kiều đã được viết thành giao hưởng như thế nào?
Dân trí Truyện Kiều- tác phẩm thơ Nôm kinh điển của đại thi hào Nguyễn Du mới đây đã trở thành nguồn cảm hứng cho một nữ nhạc sĩ tài năng sáng tác nên bản giao hưởng thơ Kiều.
Đó là nữ nhạc sĩ Đặng Hồng Anh. Nhạc sĩ Đặng Hồng
Anh sinh năm 1969 tại Hà Nội. Chị tốt nghiệp khoa Piano và khóa học sáng tác lớp
Giáo sư A.I. Golovin trường Trung cấp Âm nhạc Quốc gia mang tên Gnesin tại
Moskva năm 1988. Năm 1993, Đặng Hồng Anh tốt nghiệp đại học khoa Sáng tác với bằng
loại ưu và năm 1998 chị hoàn thành bậc học thạc sĩ lớp Giáo sư A.L. Larin Học
viện Âm nhạc Quốc gia Liên bang Nga. Các sáng tác của nhạc sĩ Đặng Hồng Anh bao
gồm những tác phẩm khí nhạc viết cho độc tấu, hòa tấu, dàn nhạc giao hưởng,
thanh nhạc và hợp xướng. Trong những sáng tác của mình, tác phẩm Tổ khúc bốn
chương cho Tứ tấu dây của nhạc sĩ Đặng Hồng Anh đã được Bộ Văn hóa Liên bang
Nga mua bản quyền tác giả năm 1992.
Nhạc sĩ Đặng Hồng Anh
Nhạc sĩ Đặng Hồng Anh từng tổ chức đêm nhạc riêng tại
nhà hát Lớn Hà Nội năm 2012 cùng với các nghệ sĩ Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt
Nam, Dàn nhạc giao hưởng và hợp xướng của nhà hát Vũ kịch Việt Nam. Tại
Festival Âm nhạc mới Á-Âu năm 2014 ở Hà Nội, nhạc sĩ Đặng Hồng Anh đã tham dự với
Biến tấu dành cho piano dựa trên chất liệu dân ca H’Mông Nhớ em yêu (H’chà mủa mái).
Những giá trị trong kho tàng văn hóa truyền thống
luôn là niềm cảm hướng bất tận của nhạc sĩ Đặng Hồng Anh. Mới đây, chị đã sáng
tác bản giao hưởng dựa trên cảm xúc có được từ tác phẩm Truyện Kiều của đại thi
hào Nguyễn Du.
Giao hưởng thơ Kiều là thế giới cảm xúc và suy ngẫm
của Đặng Hồng Anh về kiệt tác truyện Kiều. Dựa trên nội dung chính của Truyện
Kiều, nhạc sĩ đã kể lại câu chuyện bằng ngôn ngữ khác: ngôn ngữ âm nhạc và xây
dựng bản giao hưởng thơ bằng thủ pháp phát triển các chủ đề và motif âm nhạc.
Bản giao hưởng thơ Kiều sẽ sớm ra mắt khán giả Hà Nội
Nhạc sĩ Đặng Hồng giới thiệu về bản giao hưởng độc
đáo của mình, “Bản giao hưởng thơ sẽ mở đầu với chủ đề mang tính sử thi “Dòng
trôi thời gian trong trăm năm cõi người” của bè violoncelle và contrebasse.
Motif chủ đạo của cả tác phẩm, “Nỗi đau cho chữ tài mệnh tương đố” lần lượt xuất
hiện ở bè violon I, alto và phát triển dần đi đến cao trào của phần mở đầu
(introduction) với motif chủ đạo thứ hai đầy kịch tính “Định mệnh””.
Theo nhạc sĩ Đặng Hồng Anh, “Khi những âm thanh báo
hiệu bi kịch lắng dần, tiếng du dương của flute và violon solo trên nền hợp âm
rải của harpe đưa ta vào thế giới tao nhã tuyệt diệu của tài năng, thi ca và sắc
đẹp. Xen lẫn với chủ đề âm nhạc Kiều là tiếng kèn cor tha thiết trữ tình biểu
hiện tình yêu của Kim Trọng dành cho Kiều. Sau “tiếng thở than đau xót về cuộc
đời bạc mệnh” trong giai điệu đau buồn, ngậm ngùi (cor anglais) bỗng vang lên
âm hưởng hùng dũng của bộ kèn đồng. Tiếng kèn trompette hiên ngang hòa nhịp trống
trận mạnh mẽ là chủ đề âm nhạc của Từ Hải, người anh hùng trí dũng phi thường
đã cứu Kiều thoát khỏi quãng đời đầy xót thương và giúp nàng báo ân trả oán..”
Hai motif chủ đạo phát triển đan xen kẽ cùng chủ đề
Kiều và Từ Hải đưa bi kịch định mệnh lên đến cao trào của cả tác phẩm. Đó là
lúc Kiều quyết định nhảy xuống sông Tiền Đường để kết thúc kiếp đoạn trường sau
cái chết bi thảm của Từ Hải.
Câu chuyện về cuộc đời nàng Kiều đã từng làm thổn thức biết bao thế hệ độc giả. Truyện Kiều lần này sẽ đến với khán giả bằng âm nhạc.
Cuối cùng là câu chuyện Kim Trọng từ ngày gặp gỡ,
yêu thương đã thủy chung kiên định đi tìm người yêu với nỗi nhớ thương khắc khoải
(chủ đề “Tình yêu Kim Trọng dành cho Kiều” trong tiếng kèn cor con sordino). Và
sau mười lăm năm cách trở, đôi tri kỉ tình nhân đã gặp lại nhau trong âm hưởng
tràn đầy hạnh phúc của harpe - nhạc cụ thể hiện tiếng đàn Thúy Kiều.
Chủ đề “Tình yêu của Kim Trọng” đưa tác phẩm đi đến
phần kết (coda) trong tiếng flute trầm bổng xen lẫn giai điệu tha thiết trên âm
vực cao của violon solo, hòa với những giọt âm thanh trong vắt của harpe,
celesta, vibraphone, triangle. Giao hưởng thơ Kiều lặng dần trong âm hưởng bình
yên hạnh phúc của bè dây với chủ đề “Dòng trôi thời gian trong trăm năm cõi người”.
Nhạc sĩ Đặng Hồng Anh cho biết, sẽ sớm có buổi ra mắt
tác phẩm giao hưởng thơ Kiều tại Hà Nội trong thời gian gần nhất.