Tâm sự trên đây của cấp dưỡng một trường tiểu học ở TP Nam Định phần nào nói lên được sự khó khăn khi chế biến suất ăn bán trú cho HS.
Nhằm tìm hiểu sâu về những khó khăn của các trường tiểu học ở thành phố Nam Định khi mở lại dịch vụ bán trú, chúng tôi vừa có cuộc khảo sát ở một số trường. Có chứng kiến tâm sự của những người làm công tác bán trú và các thành tổ bếp khi chế biến suất ăn cho trẻ ở mức UNBD tỉnh Nam Định định giá 15.000 đồng/HS/ngày mới thấu hiểu được nỗi vất vả của họ.
Giáo viên hi sinh nhiều thứ vì… trách nhiệm
Khi chúng tôi đề cập đến công tác bán trú trong giai đoạn này, cô Định Thị Tú - hiệu trưởng Trường tiểu học Phạm Hồng Thái bộc bạch: “Thú thực, khi ngày 3/1 nhà trường cắt dịch vụ bán trú, nhiều giáo viên (GV) đã rất hoan hỉ bởi họ có thời gian để nghỉ ngơi, chăm sóc gia đình, con cái được nhiều hơn. Chính vì thế khi cấp trên đề nghị khôi phục dịch vụ bán trú khi mà tiền thu vẫn không thay đổi thì các GV đều đề xuất với Ban giám hiệu là xin từ chối. Nhưng chúng tôi đã động viên và nói đây là chỉ thị của cấp trên nên phải chấp hành nên mọi người đành phải thực hiện”.
Cũng theo cô Tú, chức trách của GV là giảng dạy chứ không phải làm người bảo mẫu. Nhưng vì sự phát triển của giáo dục nên khi mở dịch vụ bán trú họ phải tâm huyết thực hiện. Tuy nhiên đây không phải là nhiệm vụ của các cô nên bắt buộc trường phải trả lương làm thêm giờ.
Để phục vụ bán trú cho học sinh, giáo viên đã phải hi sinh nhiều thứ.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, hầu hết các trường tiểu học ở TP Nam Định chi khoản thu 15.000 đồng/HS/ngày theo nguyên tắc: 75% dành cho suất ăn của trẻ còn 25% còn lại dành cho các hoạt động để tổ chức bán trú như trả lương cho tổ bếp, nhân viên phục vụ, GV trông nom bán trú….
Theo một nhân viên tổ bếp của Trường tiểu học Phạm Hồng Thái thì nếu trước kia khi thu mức 20.000 đồng thì lương tháng họ nhận được khoảng 1,5 triệu đồng. Nhưng khi đưa ra mức thu theo quy định thì lương của họ chỉ ngót gần 1 triệu đồng. Đó là mức lương dành nhân viên bếp, còn đối với GV thì khi tổ chức dịch vụ bán trú họ phải làm thêm giờ khoảng 3-4 tiếng nhưng mức thù lao được trả hàng tháng chỉ khoảng vài trăm nghìn đồng.
Là người đứng đầu ngành giáo dục Nam Định, ông Nguyễn Văn Tuấn - giam đốc Sở GD-ĐT cũng hiểu sự “hi sinh” của thầy cô khi làm công tác bán trú.
“Ở các thành phố lớn như ở Hà Nội, TPHCM… là sau khi hết giờ làm việc buổi sáng thì phụ huynh có thể gọi cơm văn phòng. Còn ở Nam Định do người dân còn nghèo và thu nhập thấp nên buổi trưa gia đình nào cũng tranh thủ về thổi cơm. Các gia đình GV cũng vậy, các bạn thử nghĩ khi làm công tác bán trú họ bắt buộc phải ở lại trường nên việc gia đình vào buổi trưa chắc chắn phải do người chồng đảm nhận. Gia đình mà cứ diễn ra theo “guồng” quay đó thì chắc hẳn người chồng phải rất thông cảm với vợ” - ông Tuấn tâm sự
“Khi mở dịch vụ bán trú mà thu cao thì phụ huynh cũng kêu, còn thu thấp thì không phục vụ được lại than khổ, khó khăn. Có lẽ chúng ta phải thử cho phụ huynh làm công tác bán trú, từ việc đi chợ đến chế biến rồi tổ chức ăn, ngủ cho các cháu thì họ mới hiểu được vấn đề” - giám đốc Sở GD-ĐT Nam Định nêu giả sử.
Phía sau suất ăn 10 ngàn đồng
Với mức chi 75% tiền thu cho suất ăn của trẻ, sau khi trừ đi tiền gas thì mỗi HS còn được 10.000 đồng. Với mức tiền ít ỏi như vậy, các trường gần như phải lên thực đơn cố định trong đó món ăn chính “sở trường” là thịt lợn, còn rau, canh thì có thể luân chuyển. Hôm nào gọi là linh động thì có thể thêm đậu phụ nhưng sẽ bớt thịt đi.
“Thực đơn như hiện nay mặc dù khó khăn nhưng cũng chưa phải là tình huống trớ trêu nhất. Năm trước lúc đầu giá thịt lợn chỉ khoảng hơn 60.000đồng/kg nhưng về sau biến động lên gần gấp đôi khiến chúng tôi xoay sở “toát mồ hôi”. Năm nay với mức thu ấn định như vậy nếu mà biến động giá cả thì chưa biết chuyện gì sẽ xảy ra. Rất may nhà trường hợp đồng với bên cung cấp lương thực, thực phẩm tương đối tốt. Trong giai đoạn này họ hiệu được khó khăn của trường nên vẫn chưa đề suất tăng giá ” - hiệu trưởng Trường tiểu học Phạm Hồng Thái chia sẻ.
Thực đơn chế biến của trường tiểu học Phạm Hồng Thái.
Để tránh cho HS ăn món chính “ngán” nên tổ bếp của các trường cũng phải linh động chế biến theo các món khác nhau như thịt kho, thịt rang, thịt xá síu, thịt băm… Có chứng kiến cảnh chế biến mới thấy đầu bếp "khổ” thế nào khi phải thái miếng thịt mỏng… như giấy.
“Mỗi HS ước chừng chỉ được khoảng 4 miếng thịt mỏng như vậy cho suất ăn” - cô Trịnh Thị Hạ, tổ trưởng cấp dưỡng của Trường tiểu học Phạm Hồng Thái, cho biết.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, do thức ăn có hạn nên nếu trẻ nào ăn còn đói thì chỉ được phép xin thêm cơm. Cô Trịnh Thị Hạ tâm sự: “Trước kia khi thu ở mức trên 20.000 đồng thì khi các cháu ăn thêm thì còn có thức ăn. Bây giờ trước mỗi bữa ăn chúng tôi đều phải thông báo Chỉ được phép xin thêm cơm, canh còn thịt thì không được. Chưa bao giờ chúng tôi lại thấy khó khăn khi chế biến suất ăn như bây giờ”.
Hiệu trưởng một số trường tiểu học khác còn cho biết thêm, với suất ăn như vậy thì đối với những trẻ “lười ăn” thì rất thích thú nhưng số lượng này chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Phần lớn trẻ ở bậc tiểu học đều ăn khỏe nên nhưng nhiều HS khi ăn hết thức ăn thì lại không ăn thêm, trong khi đó suất ăn phụ sau khi ngủ dậy cũng không còn nên khi bước vào buổi học chiều trò nào cũng kêu đói.
Từ khi UBND tỉnh Nam Định ban hành mức thu tiền ăn bán trú thì món ăn chính của HS tiểu học chủ yếu là thịt lợn.
Khi được chúng tôi đề cập là tại sau không thông báo cho phụ huynh để họ mang đồ ăn thêm cho con thì hiệu trưởng Đinh Thị Tú chia sẻ: “Trường không cho phép HS mang đồ ăn đến trường bởi lý do đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Hiện tại trường tổ chức dịch vụ bán trú, nếu cho mang đồ ăn thêm vào nhỡ có việc gì thì lúc đó gia đình lại “đổ lỗi” cho trường. Mà khi sự việc xảy ra, chưa biết là do thức ăn nhà trường hay của phụ huynh, chúng tôi cũng đã phải chịu trách nhiệm rồi”.
Nhà trường và phụ huynh thỏa thuận tiền ăn bán trú
Liên quan đến việc ban hành văn bản khống chế mức tiền ăn không quá 15.000 đồng kể từ ngày 1/1/2012, đơn vị tham mưu cho UBND thành phố Nam Định là Sở GD-ĐT cho biết: “Để làm việc này, Sở cũng đã đi tham khảo và khảo sát thực tế các trường tổ chức dịch vụ bán trú. Sau đó đề xuất mức thu tiền ăn, tuy nhiên mức đề xuất của Sở khi đưa lên thì UBND tỉnh đã cân nhắc và sau đó quyết định đưa ta mức thu như vậy (mức đề xuất của Sở GD-ĐT cao hơn)”.
“Vào đầu năm học, các phương tiện thông tin đại chúng đề cập vấn đề “lạm thu” rất nóng bỏng. Chính vì thế việc lãnh đạo tỉnh Nam Định ra quyết định quy định tiền ăn bán trú như trên là đứng về phía người dân. Tuy nhiên khi đưa quyết đinh vào triển khai nếu có những bất hợp lý thì sẽ dựa trên những kiến nghị từ các cấp dưới để điều chỉnh cho phù hợp” - giám đốc Sở GD-ĐT Nam Định Nguyễn Văn Tuấn đánh giá.
Lý giải việc chậm trễ có những phương án điều chỉnh mức tiền thu bán trú cho hợp lý, gây khó khăn cho các trường khi triển khai, ông Tuấn cho rằng do các quy định về thủ tục hành chính và phải dựa trên các kiến nghị từ các cấp dưới gửi lên.
Theo thông tin mà Chánh văn phòng UBND thành phố Nam Định cung cấp cho chúng tôi, chiều ngày 3/1/2012, UBND tỉnh đã về làm việc và giao cho Chủ tịch UBND thành phố làm việc với các bên để giải quyết vụ việc này. Sau khi UBND TP lắng nghe ý kiến các bên thì cách giải quyết cơ bản thống nhất là tiền ăn bán trú giao cho nhà trường và phụ huynh thỏa thuận.
|
Nguyễn Hùng