Sau 5 năm triển khai Luật phòng chống tham nhũng, Tổng thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh vừa có báo cáo sơ kết để trình Quốc hội. Theo đó, việc công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan công quyền đã có chuyển biến mạnh mẽ. Tuy nhiên công khai, dân chủ trên một số mặt còn nhiều hạn chế (như hoạt động cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản, đầu tư dự án, xây dựng,...); vẫn còn tình trạng lạm dụng các quy định về bí mật nhà nước để không thực hiện. Qua kiểm tra tại hơn 23.500 cơ quan, đơn vị đã phát hiện và xử lý 1.700 cơ quan vi phạm quy định về công khai, minh bạch trong hoạt động.
Về minh bạch tài sản, thu nhập, báo cáo của Chính phủ thừa nhận, việc xác minh để bảo đảm tính trung thực của việc kê khai còn ít, kết quả kê khai chưa được công khai, chưa kiểm soát được tài sản, thu nhập, tiêu dùng của người có chức vụ, quyền hạn… Song việc kê khai đã có tác động tích cực và có tác dụng phòng ngừa tham nhũng nhất định, giúp công tác quản lý cán bộ, đảng viên được chặt chẽ hơn.
|
Tổng thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh. Ảnh: Nguyễn Hưng. |
Trong 5 năm, cả nước có 678 người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu bị xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng, trong đó xử lý hình sự 101 người, kỷ luật 577 người. Một số tỉnh thành xử lý nhiều người đứng đầu là Quảng Nam (77 người), Bình Thuận (46 người), Bắc Giang (41 người), Đăk Lăk (38 người), Cao Bằng (31 người)…
Tuy việc xử lý có tác dụng đề cao trách nhiệm của người đứng đầu và có tính răn đe nhất định, nhưng thực tế số người đứng đầu bị xử lý còn ít so với số vụ việc tham nhũng được phát hiện. Ngoài ra còn có sự nhầm lẫn giữa xử lý người đứng đầu khi có sai phạm và xử lý trách nhiệm khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách. Nguyên nhân là còn có sự nể nang, né tránh, cùng với những quy định về phân cấp và quản lý cán bộ hiện nay chưa rõ ràng, thiếu hướng dẫn cụ thể.
Đánh giá về việc phát hiện và xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, ông Huỳnh Phong Tranh cho rằng vẫn còn nhiều hạn chế. Hiệu quả phát hiện tham nhũng qua thanh tra, kiểm tra, kiểm toán còn chưa cao. Các vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện, xử lý chủ yếu ở cấp cơ sở và chủ yếu là người trực tiếp thực hiện; số vụ việc, vụ án có quy mô lớn được phát hiện còn ít. Việc xử lý các vụ án tham nhũng thường bị kéo dài trong khi tội phạm tham nhũng được cho hưởng án treo còn chiếm tỷ lệ cao, tài sản được thu hồi và bồi thường còn hạn chế.
Để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tham nhũng thời gian tới, đại diện Chính phủ cho rằng, cần chú trọng cải cách thực chất chế độ tiền lương, bảo đảm để người có chức vụ, quyền hạn có mức thu nhập khá trong xã hội; thực hiện chính sách tiền lương, đãi ngộ hợp lý đối với cán bộ, công chức, viên chức.
Bên cạnh đó, cần hoàn thiện chính sách pháp luật, nội luật hóa những quy định của Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng cho phù hợp với điều kiện Việt Nam. Trong đó, cần quy định trách nhiệm giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm của người có nghĩa vụ kê khai tài sản so với những lần kê khai trước và nguyên tắc xử lý đối với trường hợp không giải trình được một cách minh bạch, hợp lý; mở rộng diện phải kê khai tài sản, thu nhập bao gồm tất cả người có chức vụ, quyền hạn. Khi cán bộ, công chức mua sắm tài sản có giá trị lớn phải thanh toán qua tài khoản…
Trong 5 năm, toàn ngành thanh tra và các cấp, các ngành đã triển khai gần 63.000 cuộc thanh tra, kiểm tra, đã kết thúc 52.671 cuộc. Qua đó phát hiện nhiều tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm trên các lĩnh vực; kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính đối với hơn 1.600 tập thể và gần 12.000 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý 464 vụ việc; phát hiện nhiều thiếu sót, sai phạm, kiến nghị thu hồi ngân sách nhà nước hơn 20.740 tỷ đồng, gần 3,8 triệu USD; xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán và đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét xử lý hơn 23.770 tỷ đồng. Các dạng vi phạm về tài chính chủ yếu là nợ tiền thuế doanh nghiệp, nợ tiền sử dụng đất, tiền cổ phần hóa doanh nghiệp chậm nộp, chiếm dụng vốn, thu chi sai quy định, nghiệm thu không đúng khối lượng trong xây dựng… |
Nguyễn Hưng