Thanh tra không thể chỉ 'vỗ vai giúp nhau' (24/10/2010)

(Theo Vietnamnet)Thảo luận tại QH chiều nay (23/10) về Luật thanh tra sửa đối, ĐB Nguyễn Minh Thuyết (Lạng Sơn) cho biết các đại biểu đều mong cơ quan thanh tra có tính độc lập cao để phát huy được vai trò của mình.

 Ông Thuyết ví công tác thanh tra như cái phanh của một bộ máy, “ngày xưa đi xe đạp thì phải phanh chân tốn sức, nay đi ôtô có phanh tự động, tốt hơn nhiều”.

ĐB Phạm Phương Thảo (TP.HCM) cũng cho rằng thanh tra gắn với hoạt động quản lý của nhà nước và phải độc lập tương đối - nghĩa là trong quá trình thanh tra không có sự can thiệp của bất kỳ lãnh đạo trung ương, tỉnh, thành hay bộ, ngành nào.

Nhưng nếu như theo luật, thanh tra có “vai trò là công cụ của quản lý nhà nước, hoạt động thanh tra phải chủ yếu giúp cho chủ thể quản lý nhà nước kiểm soát và bảo đảm cho các đối tượng quản lý chấp hành đúng chính sách, pháp luật, chứ không phải chỉ là tìm ra vi phạm để xử lý”, ông Thuyết e rằng chỉ “vỗ vai giúp nhau” như vậy thì “hiệu quả thanh tra cũng như thời gian qua thôi”.

ĐB Hoàng Văn Minh (Nghệ An) cũng đồng ý rằng công việc của thanh tra phải là xem xét, đánh giá việc thực hiện pháp luật của các cơ quan nhà nước, nghĩa là việc phát hiện, phòng ngừa và đề xuất xử lý vi phạm phải là hoạt động xuyên suốt.

Tuy nhiên, ĐB Trần Văn Độ (An Giang) lại ủng hộ quy định như dự luật, vì theo ông, việc xử lý vi phạm là nhiệm vụ của cơ quan tư pháp. Ông cho rằng quy định như vậy là cần thiết để tránh những cách hiểu sai về công việc của thanh tra.

ĐB Lương Phan Cừ (Đắk Nông) thì dẫn một điểm mà ông chắc chắn "rồi đây chúng ta sẽ không thực hiện nếu như thông qua dự luật này". Đó là "trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được kết luận thanh tra, thủ trưởng cơ quan quản lý cùng cấp có trách nhiệm tổ chức chỉ đạo việc thực hiện kết luận thanh tra". Ông phân tích "nếu Tổng thanh tra nhà nước hoặc Thanh tra CP ra một kết luận thì Thủ tướng CP có thực hiện không? Các bộ, các cục, ủy ban nhân dân các cấp cũng vậy, có thực hiện không? Không thực hiện thì xử lý như thế nào?".

ĐB Đặng Huyền Thái (Hà Nội) cũng băn khoăn về vai trò của Thanh tra CP: “Nếu CP có sai phạm, thanh tra CP sẽ có thẩm quyền như thế nào, trong luật cần quy định rõ”. Bà Thái cũng đề nghị cần có quy định chế tài xử lý đối với trưởng, phó đoàn thanh tra trong trường hợp phát hiện vi phạm mà không báo cáo để khởi tố.

ĐB Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) chưa thấy dự án luật nhắc đến nghĩa vụ và trách nhiệm của thanh tra. Theo bà, đây là điều cần có để khắc phục tình trạng “nhiều lần thanh tra, nhiều người thanh tra mà không phát hiện vi phạm” như vừa qua.

ĐB Lê Minh Hồng (Hà Nam) thì mong muốn luật phải khiến hoạt động thanh tra hiệu quả hơn, chứ theo ông, chất lượng thanh tra thời gian qua còn thấp, đặc biệt thể hiện qua vụ việc Vinashin, qua 11 lần thanh tra mà không phát hiện sai phạm.

ĐB Phạm Xuân Thường (Thái Bình) thì băn khoăn về chức năng phòng chống tham nhũng của thanh tra cấp tỉnh. Ông đề nghị quy định rõ ràng để tránh trùng lặp chức năng này với ban chỉ đạo chống tham nhũng cấp tỉnh với sự tham gia của nhiều cán bộ đứng đầu tỉnh, tránh việc “người này làm, người kia không làm, dẫn đến không ai làm”.

Ông Thường cũng nhận định kết quả thanh tra ảnh hưởng rất nhiều đến công việc bình thường của cơ quan được thanh tra, thậm chí ảnh hưởng đến sinh mệnh chính trị của người được thanh tra, vì vậy chất lượng thanh tra viên phải được nâng lên. Ông đề xuất nâng yêu cầu thời gian kinh nghiệm công tác pháp luật của thanh tra viên lên 4 năm, thay vì 2 năm như trong dự luật. Chánh và chánh phó thanh tra đều phải đã từng làm thanh tra viên trước khi được bổ nhiệm.

ĐB Trần Thị Quốc Khánh thì yêu cầu luật quy định thanh tra viên phải tốt nghiệp đại học luật hoặc các ngành liên quan.

• Thủy Chung